شبکه های اجتماعی ، فرصت ها و تهدیدات

مقدمه
دستاوردهای بشر از صنعت و فناوری‌های نوین علاوه بر منافعی که برای بشر داشته  و رفاهی که برای او به ارمغان آورده است، همواره آسیب هایی را نیز به همراه داشته است. اگرچه بسیاری از ابداعات و نوآوری‌ها با انگیزه  تأمین رفاه و آسایش و تحکیم ارزش های انسانی و در جهت نیل به کمال شکل گرفته است، اما در عین حال به دلیل برخی کج فکری ها و استفاده های نادرست از ابزارهای جدید، این اختراعات، گاه جسم و جان و اخلاق و روان انسان ها را مورد آسیب قرار داده و گاه فرهنگ و اعتقادات و رفتارهای اجتماعی وی را دگرگون کرده است. 
اینترنت به عنوان یکی از مهم ترین ابداعات بشر در قرن اخیر، با قابلیت ها و کارکردهای متعدد و گسترده-اش، بخش های مختلف زندگی انسانی را تحت تأثیرات مثبت و منفی خود قرار داده  است. مبنا و هدف اصلی اینترنت، برداشتن فاصله جغرافیایی میان انسان های سراسر دنیا و ایجاد تحول در عرصه  ارتباطات و تبادل اطلاعات است. 
اینترنت، کار خود را به ‌عنوان ابزار ارتباط دانشمندان و خصوصاً جهت تبادل داده ها و منابع تحقیقاتی، یا به عبارتی جهت خلقِ اجتماعی علمی شروع کرد و به مرور زمان توانست خود را تا سطح برقراری ارتباط بین افراد از طریق پست الکترونیکی ارتقا بخشد. پس از مدتی، اینترنت به منزله فضایی جدید جهت بسط فعالیت های تجاری در امور نقل و انتقالات مالی، بازاریابی و همچنین ابزار پیگیری برای مصرف کنندگان، مورد توجه واقع شد. وبلاگ ها و وب سایت ها، نرم افزارهای گفتگوی آنلاین، سرویس های پست الکترونیک و ... امکانات جدیدی بودند که در پرتوی اینترنت و شبکه جهانی وب، در اختیار کاربران قرار گرفتند.
در حالی که هنوز هیچ کس تصور نمی‌کرد که روزی جنبه اجتماعی اینترنت به صورت کاربرد اصلی آن درآید، شبکه های اجتماعی اینترنتی پای به عرصه وجود گذاشتند. این موضوع در بین کاربران اینترنتی چنان مورد استقبال قرار گرفت که به جرأت می توان گفت یکی از تأثیرگذارترین سرویس های ارائه شده در اینترنت و وب که در سال های اخیر تحول شگرفی در نظام اجتماعی کشورهای مختلف جهان به  وجود آورده، شبکه های اجتماعی اینترنتی بوده است.
شبکه‌های اجتماعی، نسل جدیدی از پایگاه‌هایی هستند که این روزها در کانون توجه کاربران شبکه‌های جهانی اینترنت قرار گرفته‌اند. این‌گونه پایگاه‌ها بر مبنای تشکیلات آنلاین فعالیت می‌کنند و هر کدام دسته‌ای از کاربران اینترنتی با ویژگی خاص را گرد هم می‌آورند. شبکه‌های اجتماعی را گونه‌ای از رسانه‌های اجتماعی می‌دانند که امکان دستیابی به شکل جدیدی از برقراری ارتباط و به اشتراک‌گذاری محتوا در اینترنت را فراهم آورده‌اند.

- شبکه های اجتماعی، فرصت ها :

از جمله فرصتهایی که این فضای جدید برای ما به ارمغان آورده است می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

1.‌ انتشار سریع و آزادانه اخبار و اطلاعات، افزایش قدرت تحلیل و تقویت روحیه انتقادی :

اخبار شبکه‌های اجتماعی بدون سانسور منتشر می‌شوند و این می‌تواند یک مزیت تلقی شود؛ هرچند امکان تکثیر اطلاعات مخدوش و نادرست نیز در این شبکه‌ها بیش از نسل قبلی رسانه‌ها است. البته امکان مقایسه و تحلیل اطلاعات برای مخاطبان وجود دارد و نباید بنا را بر اعتماد به هر آنچه در این شبکه‌ها تولید و بازنشر می‌شود، گذاشت. تحلیل اخبار متناقضی که در این نوع پایگاه‌ها منتشر می‌شود، قدرت نقد و نگاه عمیق‌تر به مسائل اجتماعی را فراهم می‌کند. این نوع پایگاه‌ها به مخاطبان خود فرصت می‌دهند تا از تبعیت کورکورانه فاصله گرفته و در درازمدت به خرد نقادانه روی آورند.

2.‌ امکان عبور از مرزهای جغرافیایی و آشنایی با افراد، جوامع و فرهنگ های مختلف:

امروزه شبکه های اجتماعی، مهد تمدن ها و فرهنگ های مختلف بشری است. وجود زبان های مختلف در رسانه های اجتماعی، امکان حضور تمام افراد جامعه را فراهم می کند که می توانند فرهنگ حاکم بر جامعه خود را به معرض دید عموم بگذارند. اینکه یک جوان بتواند با امثال خود در کشورهای دیگر جهان ارتباط برقرار کند، باعث می‌شود تا این رسانه ها به مکانی تبدیل شوند که وی بتواند فرهنگ ها و آداب و رسوم کشور خود را به دیگران معرفی کند و به اشتراک بگذارد. همچنین در این شبکه ها ایده‌های جدید جهت گسترش جامعه، معرفی شده و مورد بحث قرار ‌می‌گیرند. سازمان‌ها نیز می‌توانند فرهنگ و دیدگاه خود را در معرض دید تمام جوامع قرار دهند.

3.‌ شکل گیری و تقویت خرد جمعی:

یکی از شاخصه های مهم شبکه های اجتماعی مجازی، پدیدار شدن خرد جمعی است. خرد جمعی به جریان سیال و پویای قوه تفکر و ذهن کاربران حاضر در چنین محیط هایی اطلاق می شود که به مثابه یک پردازشگر عظیم، اطلاعات را پردازش و پایش می کند. همانند دنیای ابر کامپیوترها که قدرت پردازشی آنها، از ترکیب چندین پردازشگر منفرد حاصل می شود، نیروی تفکر و ذهن کاربران شبکه اجتماعی، به مدد تعاملات اجتماعی اینترنتی و بهره گیری از ابزارهای اینترنتی با یکدیگر ترکیب و همراه می شوند و نیرویی عظیم با قدرت پردازشی بالا پدید می آورند. این مطلب به‌خوبی ضرب المثل بزرگمهر را که گفته است: «همه چیز را همگان دانند» در ذهن تداعی می کند.

4.‌ امکان بیان ایده ها به صورت آزادانه و آشنایی با ایده ها، افکار و سلیقه های دیگران:

شبکه های اجتماعی، ارسال بازخورد از سوی مخاطب و همکاری و همگامی کاربران با همدیگر را تسهیل کرده‌ و آنها را به مشارکت در بحث ها تشویق می‌کنند. این شبکه ها مرز و خط‌کشی بین رسانه و مخاطب را از بین برده‌اند. اغلب شبکه های اجتماعی برای مشارکت اعضا و دریافت بازخورد، باز هستند. آنها رأی دادن، کامنت گذاشتن و به‌ اشتراک‌گذاری اطلاعات را تشویق می‌کنند.  به‌ندرت مانعی برای تولید و دسترسی به محتوا در این وب سایت ها وجود دارد. رسانه‌های سنتی عمل انتشار را انجام می‌دادند و محتوا را برای مخاطب ارسال می‌کردند؛ ولی در رسانه‌های اجتماعی فضایی برای گفتگو و محاوره دوطرف وجود دارد و جریان ارتباطی از حالت یک‌سویه به دوسویه تغییر پیدا کرده است.

5.‌ کارکرد تبلیغی و محتوایی:

حضور افراد در شبکه‌های اجتماعی، احتمال مشارکت‌ها و کنش‌های اجتماعی را در آنان افزایش می‌دهد. پس هر چه پیوند افراد و اعضا درشبکه‌ها، بیشتر و انبوه‌تر باشد، همراهی و تعاملات و نزدیکی دیدگاه‌ها و حرکت همسو و مشترک، محتمل‌تر خواهد شد. از  این رو، استفاده از چنین فضایی برای معرفی و تبلیغ و همچنین هم راستایی مخاطبان در جهت اهداف رسانه ای خود،  نقش بسیار و تأثیر بالایی دارد.

6.‌ ارتباط مجازی مستمر با دوستان و آشنایان :

شبکه‌های اجتماعی در اینترنت، موجب گسترده‌تر شدن دامنه ارتباطات ما شده‌ است. ما می‌توانیم آشنایانی را که مدت بسیاری است از آنها خبر نداریم یا از آن‌ها بسیار دور هستیم، در فضای مجازی پیدا کنیم و معاشرتمان را با آنان از سر بگیریم. دوستانی را که زمان درازی ‌است ندیده‌ایم، بار دیگر می‌بینیم و در مجموعه‌ای گسترده‌تر، به دوستی‌مان ادامه می‌دهیم. می‌توانیم از کتاب‌ها، فیلم‌ها، سلایق و عقاید یکدیگر استفاده کنیم و آنها را با سایر دوستانمان به اشتراک بگذاریم؛ آن‌ هم با چند کلیک. در حالی که این کارها، پیش‌تر بسیار وقت‌گیر بودند و نیاز به حوصله فراوانی داشتند و همه اینها در نهایت، به رشد فکری و تکامل دسته‌جمعی کاربران کمک می‌کند.

7.‌ تبلیغ و توسعه ارزش های انسانی و اخلاقی در عرصه جهانی:

گرچه به علت غلبه ابعاد دیگر شبکه های اجتماعی، بعد ارزشی آن کمتر مورد توجه قرار گرفته است، اما به‌جرأت می توان گفت که یکی از قابلیت های مهم شبکه های اجتماعی که تاکنون مورد غفلت واقع شده ، فراهم کردن فضایی بین المللی جهت تبلیغ و اشاعه ارزش های دینی، اعتقادی، انسانی و اخلاقی است. بسیاری از کاربران شبکه های اجتماعی افرادی هستند که در صورت تبلیغ صحیح ارزش های اخلاقی و انسانی، از آن استقبال کرده و تحت تأثیر قرار خواهند گرفت.

8.‌ یکپارچه سازی بسیاری از امکانات اینترنتی و وبی:

مزیت اصلی شبکه‌های اجتماعی، یکپارچه‌سازی امکانات پایگاه‌های مختلف است. امکاناتی از قبیل ایجاد صفحات و پروفایل‌های شخصی، ساخت وبلاگ‌ها، جستجوی اینترنتی، اطلاع از اخبار و رویدادها و شرکت در فضاهای گفتگو (چت‌روم‌ها و فروم‌ها) و فضا برای آپلود فایل‌ها که تا پیش از این کاربران برای استفاده از هر کدام از آنها باید عضو سایتی می‌شدند، اکنون از طریق تنها یک عضویت ساده، امکان‌پذیر است. ‌وب‌سایت‌های شبکه اجتماعی، محل ارائه خدمات جدید در قالب‌های مختلف هستند. این وب‌سایت‌ها به‌راحتی با پایگاه‌های اینترنتی بزرگ دنیا مانند: گوگل، یاهو و حتی پایگاه‌های تخصصی، لینک داخلی برقرار می‌کنند و از امکانات آنها در وب‌سایت خود استفاده می‌کند.

9.‌ توسعه مشارکت های مفید اجتماعی:

ایجاد انسجام اجتماعی در بین مردم و تسریع در سازماندهی فعالیت های مفید سیاسی و اجتماعی، از آثار مثبت شبکه های اجتماعی است.

10.‌ افزایش سرعت در فرایند آموزش و ایجاد ارتباط شبانه روزی بین استاد و شاگرد:

بی شک، شبکه های اجتماعی اینترنتی نقش بسیار موثری در توسعه آموزش های تخصصی و عمومی دارند. گرچه به علت عدم امکان نظارت علمی، بسیاری از محتواهای اینترنتی هنوز به مرتبه قابل قبولی از اعتبار علمی نرسیده اند، اما در عین حال شبکه‌های اجتماعی یکی از عرصه های اینترنتی هستند که کاربران بی شمار آنها به صورت خودجوش اقدام به آموزش و انتقال دانسته های تخصصی و عمومی خویش به دیگران می کنند. علاوه بر این، شبکه های اجتماعی علمی و آموزشی نیز به صورت تخصصی و با هدف آموزش از راه دور یا همان آموزش مجازی، مشغول فعالیت هستند.
با استفاده از شبکه های اجتماعی آموزشیِ مجازی، دانش‌آموزان و دانشجویان می توانند دامنه فرآیند یادگیری خود را در هر لحظه که نیازمند سؤال و برقراری رابطه با استاد یا سایر دانشجویان هم‌رشته ای باشند، به خارج از محدوده‌های کلاس گسترش دهند.

11.‌ افزایش اعتماد، صمیمیت و صداقت در فضای سایبر :

مردم در گذشته استفاده از فضای تعاملی مانند چت را تجربه کرده اند؛ اما در این فضا، کاربران کمتر شخصیت و هویت خود را به‌درستی اعلام می کنند و از نام ها و شخصیت های مستعار استفاده می کنند؛ زیرا به این فضا اعتماد لازم را برای بازگو کردن حقیقت ندارند. با شکل گیری وب سایت های شبکه اجتماعی مانند: مای اسپیس، اورکات، فیس بوک، توییتر و... مردم صداقت را جهت پیداکردن دوستان قدیمی، لذت استفاده از علم و... به همراه اعتماد واقعی به دست آوردند. به گفته بیشتر کارشناسان تا قبل از به وجود آمدن شبکه‌های اجتماعی، موضوع اعتماد و صمیمیت فضای سایبر در سراسر دنیا لمس نشده بود؛ ولی زمانی که شبکه‌هایی مانند اورکات و فیس بوک پا به عرصه اینترنت گذاشتند، مردم با اعتماد به این پایگاه‌ها باعث گسترش صمیمیت در بین یکدیگر شدند.

- شبکه های اجتماعی تهدیدات :

لازم به توضیح است که در نرم افزارهای ارتباطی وایبر، تانگو، لاین، واتس اپ، کوکو و … گروه های متعددی تشکیل شده اند که کارویژه آنها اباحی گری، روابط نامشروع جنسی مجازی، هتاکی های جنسی و چت های مستهجن است؛ موضوع نگران کننده این است که تعداد این گروه ها رو به افزایش دارد. این گروه ها، نهاد خانواده و اخلاق را هدف قرار داده اند.

پنج سال پیش بود که نرم افزار ارتباطی «وایبر» با قابلیت ارسال پیام و برقراری تماس رایگان از سوی شرکت وایبر و توسط مالکان این شرکت یعنی «تلمن مارکو، ایگور مگزینیک، سانی مارولی و اوفر اسمچا» که صهیونیستی هستند، وارد فضای تکنولوژیک جهانی شد.

شبکه های اجتماعی

تلمن مارکو که مدیرعامل این شرکت است و چهار سال در ارتش اسرائیل خدمت کرده، فارغ التحصیل دانشگاه تل آویو است. مدل درآمدزایی این شرکت، نامعلوم است و هرچند تلمن مارکو مدعیست که این شرکت با فروش شکلک و استیکر، کسب درآمد می کند اما فروش شکلک ها با توجه به قیمت های پایینی که دارند، در برابر ۶۰ میلیارد تومانی که تا سال ۲۰۱۳ برای وایبر هزینه کرده اند بسیار ناچیز است!

به هر رو، وایبر آمد و پس از جذب میلیون ها نفر کاربر در دنیا، شرکت های دیگر را تحریک کرد تا نرم افزارهای مشابه ای با نام های ویچت، واتس اپ، تانگو، لاین، بی تاک، تلگرام، کوکو و … نیز تولید و فعال شوند.

این نرم افزارها یکی پس از دیگری آمدند و به اندازه ای مورد استقبال قرار گرفتند که این روزها، به بخش جدانشدنی و مهمی از زندگی میلیون ها انسان در جهان و ایران تبدیل شده اند. این روزها، استفاده از این نرم افزارهای ارتباطی در ایران، به اندازه ای پررنگ شده که بی مبالغه، بسیاری از کاربران ایرانی به معنای واقعی به آنها «معتاد» شده اند!

اعتیاد وایبری، واتس اپی، تانگویی، لاینی، کوکویی و تلگرامی در میان چندین میلیون کاربر ایرانی، به یک معضل تبدیل شده است. این معضل، زمانی بغرنج تر می شود که عده ای، وجدان، اخلاق و معنویت را در استفاده از این نرم افزارها کنار می گذارند و با رویکردی هنجارستیز و ارزش گریز از آنها استفاده و یا بهتر است بگوییم سوء استفاده می کنند.

از آنجا که عموم این نرم افزارها قابلیت تشکیل گروه و تجمعات مجازی را دارند، در حال حاضر، گروه های گوناگونی در وایبر، واتس اپ، لاین، تلگرام و … با عناوین هنری، فرهنگی، سرگرمی، ادبی، سیاسی، خبری، ورزشی و … تشکیل شده اند.

هر چند در برخی از این گروه ها به واسطه گزینش افراد سعی می شود که رفتارها به صحت نزدیک باشد اما در بیشتر این گروه ها، حواشی ها مانند پرخاشگری، اهانت، نزاع های مجازی، سوء استفاده های جنسی و مواردی از این دست پررنگ است.

در بسیاری از این گروه ها، پسران و مردانی هستند که در ظاهر و در چت های گروهی، حفظ ظاهر می کنند و خود را موجه و متشخص نشان می دهند اما پس از شناسایی دختران و زنان، در چت های خصوصی با آنان تلاش می کنند روابطی خارج از چهارچوب های شرعی و اخلاقی شکل دهند.

نکته جالب اینجاست که در این گروه ها که در ظاهر تلاش می کنند رفتارشان صحیح باشد، حریم محرم و نامحرم در بسیاری از موارد می شکند! برای نمونه، مرد نامحرم، برای زن و یا دختر نامحرم حاضر در گروه، شکلک(استیکر) بوسه، چشمک، گل و … ارسال می کند و یا برعکس!

بسیاری از مردان متاهل و زنان متاهل حاضر در این گروه ها، ساعات زیادی از وقت خود را که باید صرف خانواده کنند، در این گروه ها سپری می کنند و این حضور تا نیمه های شب هم و حتی تا سپیده دم ادامه دارد!

در کنار این گروه ها، گروه های دیگری هم فعالیت دارند که به طور صریح، فعالیت مستهجن و مبتذل دارند. عریانی گپ و گفت ها و متن های ارسالی در این گروه ها به اندازه ای وقیحانه و زشت است که منجر به حالت تهوع و سرگیجه می شود!

* گروه‌های شیطانی در نرم‌افزارهای ارتباطی «حیا» را ذبح می‌کنند

گروههای مستهجن وایبری اسامی و عناوین زننده ای برای گروه خود بر می گزینند؛ «زیر…ی ها»، «… آنلاین»، ، «دلدادگان …» و … برخی از این عناوین هستند. گاهی هم عناوین در ظاهر متعارفی برای خود انتخاب می کنند: «رابطه آزاد»، «خودمونی ها»،«مثبت ۱۸»، «باجنبه ها» و …

در این گروه ها، مردان متاهل، زنان متاهل و دختران و پسران مجرد حضور دارند. از قوانین این گروه ها این است که هر نوشته ای باید، بار جنسی داشته باشد! نکته جالب اینکه در بسیاری از این گروه ها، پس از ورود عضو یا اعضای جدید، به آنان گفته می شود که اگر جنبه و ظرفیت ندارند گروه را ترک کنند!

جوک ها، احوالپرسی ها، بحث ها، مزاح ها و هر چیز دیگری باید در این گروه ها جنسی باشد. هر گونه رفتار و یا گفتار حیامدارانه در این گروه ها ممنوع است!

 

* اکران نمایش زنای مجازی!

در برخی از این گروه های شیطانی وقاحت تا جاییست که افراد باید به صورت مجازی و در حضور جمع، رابطه جنسی نامشروع برقرار کنند! در کنار این رفتار شیطانی، انواع عکس ها و کلیپ های صددرصد مستهجن در این گروه ها بارگذاری و منتشر می شود! همچنین، در برخی از این گروه ها فیلم های مستهجن خرید و فروش می شوند.

 

* دنیای مجازی به دنیای حقیقی ختم می‌شود

اما نکته قابل تامل این است که فعالیت این گروه ها فقط به روابط مجازی ختم نمی شود بلکه پس از مدتی، قرار و مدارها برای ملاقات های بیرون از وایبر، واتس اپ، لاین و تلگرام گذاشته می شود تا این پروژه های شیطانی در عالم واقعیت هم رخ دهد.

* چت‌های مستهجن برای اخاذی

در مواردی، عده ای از این منحرفان اخلاقی پس از جلب اعتماد و شناسایی افراد، با انجام چت های مستهجن، از آنها در اصطلاح «آتو» گرفته و اقدام به اخاذی می کنند. در یکی از این موارد، پس از جمع آوری سند، از یک زن متاهل که اقدام به همراهی و فعالیت در این گروه مستهجن کرده بود، شیادان ۵۰ میلیون تومان طلب و تهدید کرده بودند که در صورت عدم پرداخت این مبلغ، اسناد در اختیار همسر وی قرار می گیرد.

این شیادان از طریق شماره تلفن( که در اکثر این نرم افزارها قابل رؤیت و در دسترس همه اعضاست) و نیز از طریق آدرس(لوکیشن) درج شده در این نرم افزارها، مشخصات دقیق و آدرس طعمه خود را به دست می آورند.

 در کنار سایر تهدیدات فوق می توان به موارد دیگری از جمه موارد زیر اشاره نمود :

1.‌ شکل گیری و ترویج سریع شایعات و اخبار کذب :

به علت عدم امکان شناسایی هویت واقعی اعضا و نیز عدم امکان کنترل محتوای تولید شده توسط کاربران شبکه های اجتماعی، یکی از مهم ترین پیامدهای منفی این شبکه ها، شکل گیری و ترویج سریع شایعات و اخبار کذبی خواهد بود که توسط برخی از اعضای این شبکه ها و با اهداف خاص و غالباً سیاسی منتشر می شود.

2.‌ تبلیغات ضد دینی و القای شبهات :

در شبکه های اجتماعی اینترنتی نیز مانند سایر رسانه ها،  افراد و گروه های مغرض با اهداف از پیش تعیین شده و با شیوه های مخصوص، اقدام به تبلیغات ضد دینی و حمله به اعتقادات مذهبی می نمایند. گاه پس از تحقیق و ریشه یابی درمی یابیم که هدف اصلی گردانندگان برخی از این شبکه ها، دین زدایی و حمله به مقدسات بوده  است.

3.‌ نقض حریم خصوصی افراد :

معمولاً شبکه های اجتماعی ابزارها و امکاناتی را در اختیار کاربران خود قرار می دهند تا آنها بتوانند تصاویر و ویدئوهای خویش را در صفحه شخصی خود قرار دهند. همین طور، کاربران می توانند اطلاعات شخصی خود را نیز در این شبکه‌ها قرار دهند.
در اغلب شبکه های اجتماعی، برای حفظ حریم خصوصی افراد راه کارهایی ارائه شده است؛ برای مثال، دسترسی به تصاویر و اطلاعات را با توجه به درخواست کاربر محدود می نمایند و یا اجازه مشاهده پروفایل کاربر را به هر کسی نمی دهند؛ ولی این راه ها کافی نیستند. مشکلاتی از قبیل ساخت پروفایل های تقلبی در شبکه های اجتماعی و عدم امکان کنترل آنها به دلیل حجم بالای این هرزنامه‌ها، باعث می‌شود که افرادی با پروفایل‌های تقلبی به شبکه های اجتماعی وارد شوند و با ورود به حریم‌های خصوصی افراد مورد نظر، تصاویر و اطلاعات آنها را به سرقت برده و شروع به پخش تصاویر در اینترنت کنند. 

4.‌ انزوا و دور ماندن از محیط های واقعی اجتماع :

جامعه مجازی، هیچ وقت جایگزین جامعه واقعی نخواهد گردید؛ بلکه به عنوان تسهیل کننده تجارب اجتماعی عمل خواهد کرد. تسهیلات ارتباطی به ما امکان می‌دهد تا در سطح جهانی و از راه دور به شیوه‌ای جدید با اجتماعاتی که منافع مشترکی داریم، بپیوندیم. در نتیجه، با پیوستن به این «اجتماعات از راه دور»  قادر خواهیم بود تا در دنیای واقعی نیز روابط اجتماعی بهتری  با همسایگان، همکاران و سایر شهروندان جامعه واقعی برقرار سازیم.

5.‌ تأثیرات منفیِ رفتاری :

هر شبکه اجتماعی فرهنگ ارتباطاتی خاص خود را دارد، یعنی منش و گفتار مخصوص و منحصر به فردی را برای خود برگزیده است. البته می‌توان شبکه هایی را یافت که فرهنگ ارتباطاتی تقلیدی برای خود برگزیده اند. فرد با عضویت در هر شبکه اجتماعی درگیر نوع خاصی از فرهنگ ارتباطاتی می‌شود که شامل: برخورد، تکیه کلام، اصطلاحات مخصوص، رفتار، تیپ شخصیتی و ظاهری و... است. بدون تردید، میزان تأثیرپذیری فرد از این محیط، صفر مطلق نخواهد بود. پس هر شبکه اجتماعی، هویت مطلوب خود را ترویج می‌کند.
مثلاً در سایت هایی مثل فیس  بوک و فرندفید و توییتر، کاربر در کنار اینکه عضو جامعه بزرگ پایگاه مورد نظر است، در گروه و شبکه های اجتماعی کوچک‌تری نیز عضو می شود. هر کدام از این گروه ها وابستگی خاص خود را دارند و به تبع، فرهنگ ارتباطاتی مخصوص. پس فرد در تأثیرپذیری از فرهنگ ارتباطاتی این گروه ها بر خود لازم می بیند که هویت ارتباطاتی خود، یعنی سبک و هویت کنش های کلی خویش در ارتباط با دیگران را تغییر دهد؛ هر چند این تغییر هویت موقت و محدود به زمان و مکان خاصی باشد؛ ولی بدون تردید در هویت واقعی فرد بی‌تأثیر نخواهد بود و به‌ طور کلی، همه اجزای یک شبکه اجتماعی که فرد با آن در تعامل است، در ضمیر ناخود آگاه فرد تاثیر می گذارد. هویت ارتباطاتی فرد نیز چیزی نیست که به ضمیر ناخودآگاه مرتبط نباشد. 

نتیجه گیری :

در کنار همه آثار مثبت شبکه های اجتماعی مجازی، تصور برخی از پیامدهای منفی آنها و چالش هایی که ایجاد نموده اند، امری بدیهی است. آنچه مسلّم است اینکه به جای برخورد سلبی با این پدیده نوین، بررسی و ریشه یابی مشکلات و پیامدهای منفی ناشی از آن و در پیش گرفتن راه های اصلاحی، قطعاً نتایج بهتری را در بر خواهد داشت. در پایان، چند پیشنهاد کلی جهت مصون ماندن کاربران شبکه های اجتماعی از آسیب-های احتمالی و بهره برداری از آثار مثبت این شبکه ها ارائه می گردد:
1. ایجاد و راه اندازی شبکه های اجتماعی سالم و مفید برای مبارزه با شبکه های اجتماعی مخرب؛
2. آموزش و فرهنگ سازی؛
3. نظارت کارشناسانه و مستمر بر فضای جوامع مجازی و برنامه ریزی برای آینده.